Το editorial του προηγούμενου τεύχους –πρώτου για τη νέα εποχή του Forbidden History– προκάλεσε το ενδιαφέρον που ευελπιστούσα. Τόσο θετικά σχόλια για το τρόπο που το έντυπο πλέον προσεγγίζει την ιστορία, όσο και σχόλια προβληματισμού ή ακόμα και κριτικής για ορισμένα γεγονότα που ειπώθηκαν, τα οποία περίμενα όμως ότι θα αγγίξουν κάποιες ευαίσθητες χορδές σας.
Ανάμεσα όμως στις επιστολές που δεχθήκαμε, ξεχώρισα αυτή ενός συνδικαλιστή του ΚΚΕ –αν και έχω στα χέρια μου τα στοιχεία του, σέβομαι την επιθυμία του για ανωνυμία– που επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μία φράση που χρησιμοποίησα και ανέφερε «Ο Στάλιν έρχεται ισόπαλος με τον Χίτλερ στο ερώτημα ποιος είναι ο μεγαλύτερος “δήμιος” της ανθρωπότητας».
Προς τι το ενδιαφέρον του; Εδώ και αρκετούς μήνες υπάρχει μία διαμάχη μεταξύ μελών του κόμματος σχετικά με το αν πρέπει να συνεχιστεί η «αγιοποίηση» του Ιωσήφ Στάλιν από την ηγεσία του ΚΚΕ ή να αρχίσει να παίρνει το κόμμα αποστάσεις από τις πράξεις του (πιθανόν μάλιστα να αποτελεί και θέμα συζήτησης στο 18ο Συνέδριο το Φεβρουάριο) .
Προσωπικά, δεν μπορώ να προτείνω λύση για το καλό του κόμματος, μιας και η ερμηνεία (και διαστρέβλωση κατ’ εμέ) των γεγονότων προς τη μία ή την άλλη πλευρά εξυπηρετεί σκοπούς που δεν με χαρακτηρίζουν. Στόχος μου –καθώς και του Forbidden History– είναι να παρουσιάζω την ιστορία όπως πραγματικά συνέβη (στο μέτρο του δυνατού), μακριά δηλαδή από το φίλτρο της διαστρέβλωσης. Αυτό μόνο μπορώ να προσφέρω και γι’ αυτό πιστεύω ότι ο συνδικαλιστής αναγνώστης επικοινώνησε μαζί μου. Ας τα πάρουμε λοιπόν από την αρχή...
Όσο περίεργο και αν σας φανεί αρχικά, οι πιο αδίστακτοι και αιμοσταγείς ηγέτες σε ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία είναι αυτοί του 20ού αιώνα. Μάλιστα, μπροστά τους ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Ξέρξης, ακόμα και ο Τζένγκις Χαν ή ο Αττίλας μοιάζουν υπέρ του δέοντος... μαλθακοί. Και από τον 20ό αιώνα αυτός που ξεχωρίζει ως ο πρώτος των πρώτων στα μάτια του απλού ανθρώπου είναι δίχως αμφιβολία ο Αδόλφος Χίτλερ.
Και όμως, ο Ιωσήφ Στάλιν υπολείπεται σχετικά λίγο. Μάλιστα, αν αντιμετωπίσουμε και τους δύο ηγέτες με τον ίδιο τρόπο, τότε ο Χίτλερ πρέπει να παραχωρήσει την πρωτιά στο σοβιετικό ηγέτη! Τι εννοώ;
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει εκτιμήσεις και εκτιμήσεις για το σύνολο των θανάτων που προκάλεσε ο Στάλιν. Ξεκινώντας από τα 2 εκατομμύρια νεκρούς που παραδέχθηκε επίσημα ο Νικίτα Χρουτσόφ (γραμματέας του Κομουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης μετά το θάνατο του Στάλιν) φθάνουμε έως το αστρονομικό νούμερο 20 εκατομμυρίων που του καταλογίζουν οι μεγαλύτεροι επικριτές του. Επειδή όμως ιστορία με εκτιμήσεις και θεωρίες δεν γράφεται, ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα εμπεριστατωμένα.
Πρώτο δίλημμα λοιπόν είναι τι γίνεται με τους νεκρούς πολέμου; Μόνο η εισβολή της Ρωσίας στη Φινλανδία το 1939-40 προκάλεσε το θάνατο ενός εκατομμυρίου στρατιωτών, ενώ περίπου 20 εκατομμύρια πέθαναν κατά την εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση. Αν και ο Στάλιν φέρει μεγάλη ευθύνη για τις παραπάνω πολεμικές συρράξεις, εντούτοις θεωρώ άδικο να τον θεωρήσουμε αποκλειστικά υπεύθυνο γι’ αυτό και παρακάμπτω τα παραπάνω νούμερα.
Αυτό όμως που δεν χωράει συζήτηση ότι αποτελεί ευθύνη του Ρώσου ηγέτη είναι οι μαζικές εκτελέσεις με πολιτικά κίνητρα που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’20, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει το κυνήγι των Κουλάκων (εύπορων πολιτών της Ρωσίας). Τουλάχιστον 5 εκατομμύρια Ρώσοι θεωρήθηκαν Κουλάκοι, αρκετοί από τους οποίους πέθαναν γιατί αντιστάθηκαν κατά τη σύλληψη ή τη δήμευση της περιουσίας τους. Από τους υπόλοιπους, 3,5 εκατομμύρια περίπου στάλθηκαν στα γκούλαγκ, τα στρατόπεδα δηλαδή καταναγκαστικής εργασίας της Σοβιετικής Ένωσης, από όπου επέζησαν μόλις 1 εκατομμύριο.
Άμεση υπευθυνότητα επίσης φέρει ο Στάλιν για τις 250.000 θανατικές καταδίκες που υπέγραψε κατά τη δεκαετία του ’30, ενώ τουλάχιστον 10πλάσιος αριθμός πολιτών στάλθηκε στα γκούλαγκ όπου το ποσοστό επιβίωσης ανερχόταν μόλις στο 30%.
Ο Στάλιν όμως δεν προκάλεσε το θάνατο μόνο σε εκατομμύρια πολιτών του, αλλά και σε αλλοεθνείς. Για παράδειγμα, το 1940-41 διέταξε τη μεταφορά 170.000 πολιτών των Βαλτικών Χωρών σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, ενώ μισό εκατομμύριο επιπλέον στάλθηκε εκεί προς τα τέλη της δεκαετίας του ’40.
Το ίδιο έγινε και με μεγάλη μερίδα Πολωνών που είχαν την ατυχία να ζουν ανατολικά της γραμμής Curzon, σε περιοχές δηλαδή που η Μόσχα αποφάσισε ότι ήταν πλέον κομουνιστικής επιρροής. Στα πλαίσια επιβολής της Σοβιετικής Ένωσης στην πολωνική κοινωνία, ο Στάλιν έδωσε εντολή το 1941 να εκτελεστούν 15.000 Πολωνοί στρατιωτικοί, αστυνομικοί, διανοούμενοι και αιχμάλωτοι πολέμου στην περιοχή Katyn (γεγονός που έμεινε στην ιστορία ως η Σφαγή του Katyn).
Αν και υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα καταλογίζαμε σε έναν ηγέτη άμεση ευθύνη για τους θανάτους από την πείνα στη χώρα του, στην προκειμένη περίπτωση οφείλουμε να κάνουμε μία εξαίρεση. Ο λόγος;
Από τις αρχές ακόμα της δεκαετίας του ’30 ο Ιωσήφ Στάλιν εσκεμμένα κράτησε κρυφή από την υπόλοιπη Ευρώπη την άθλια κατάσταση διαβίωσης των Ρώσων πολιτών, αποκλείοντας με αυτόν τον τρόπο κάθε εξωτερική βοήθεια για τους υπηκόους του. Σύμφωνα με τους ιστορικούς Ed Rayner και Ron Stapley, περίπου 2,5 εκατομμύρια πολίτες βρήκαν το θάνατο από την αμέλεια του Ρώσου ηγέτη.
Στα παραπάνω, πρέπει να προσθέσουμε και μικρότερες (;!) σε έκταση σφαγές, όπως για παράδειγμα τους περίπου 100.000 Ρώσους που απέλασε η Βρετανία στη Σοβιετική Ένωση έπειτα από σχετικό αίτημα του Στάλιν και αποτέλεσαν θύματα της παρανοϊκής καχυποψίας που κυρίευσε τον Ιωσήφ Στάλιν.
Επιπλέον, σχεδόν όλοι οι Ρώσοι πολίτες που κατάφεραν να επιβιώσουν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή τις φυλακές των Γερμανών θεωρούνταν ύποπτοι, γι’ αυτό και μόνο το λόγο, πόσο μάλλον αν τύχαινε και υπηρέτησαν έστω και λίγο στο γερμανικό στρατό μπροστά στο φόβο της εκτέλεσής τους σε περίπτωση άρνησης. Σήμερα, η πλειοψηφία των ιστορικών πιστεύει ότι οι παραπάνω θάνατοι ανέρχονται περίπου στο 1 εκατομμύριο.
Βλέποντας την καριέρα του Ιωσήφ Στάλιν ως «δήμιου» της ανθρωπότητας, είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε ότι 100% ακριβείς υπολογισμοί δεν μπορούν να υπάρξουν, αφού δεν έγιναν ποτέ επίσημες μετρήσεις. Χονδρικά όμως μπορούμε με σχετική ασφάλεια να πούμε ότι περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διακυβέρνηση του Στάλιν. Βγάζοντας τελείως τους νεκρούς πολέμου, μένουν περίπου 10 εκατομμύρια θάνατοι με άμεση ευθύνη του Ρώσου ηγέτη.
Ο Χίτλερ παραμένει σήμερα αδιαφιλονίκητος νικητής στην άτυπη αυτή κόντρα, διότι κουβαλάει στις πλάτες του την ευθύνη πλήθος θανάτων που συνέβησαν κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού πάντα η ευθύνη βαραίνει τον ηττημένο. Αν όμως υπολογίσουμε μόνο το Ολοκαύτωμα και τις εκτελέσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διακυβέρνησή του στη Γερμανία, τότε φοβάμαι πως θα πρέπει να παραχωρήσει το θρόνο του στον Ιωσήφ Στάλιν.
Νικόλαος Κουμαρτζής,
27 Ιανουαρίου 2009
Το παραπάνω κείμενο αποτελεί το editorial του Νικόλαου Κουμαρτζή στο τεύχος 14 του διμηνιαίου περιοδικού Forbidden History (Μεταεκδοτική Α. Ε.).
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου